Twee der bekendste Hongaarse schrijvers schreven elk een verhaal over een zelfde thema. Nobelprijswinnaar Kertész vertelt in 'Het proces-verbaal' hoe hij begin van de jaren '90 met de trein naar Wenen reisde en daartoe vierduizend Oostenrijke schillingen op zak stak. Bij een douanecontrole bleek dit te veel te zijn. Kertész liep op een onnozele manier in de val, aangezien hij niet op de hoogte was van die voorschriften. Het geld werd in beslag genomen, de auteur werd van de trein gezet, raakte met veel moeite nog op een terugkerende internationale trein, waar zelfs nog een toeslag diende voor betaald te worden en stond dezelfde dag nog terug in Boedapest. Kafkaïaanse situatie en dan nog op een ogenblik dat de geliberaliseerde regering de mond vol heeft van vrijheid, die slechts illusoir blijkt te zijn. Zes decennia verdrukking hebben bij de burgers alle illusies gedoofd, bij de auteur een depressie veroorzaakt, het vermogen om te dulden voorgoed verloren laten gaan, wat hier, erudiet en in een prachtig proza, beleden wordt. In het tweede verhaal, 'Leven en literatuur', maakt Péter Esterházy, luchtig postmodernist, dezelfde reis, maakt hetzelfde mee, maar komt er iets genadiger van af. Maar de lijfelijke ervaring van de angst is des te meer aanwezig. In de slotbladzijden komt Kertész op hun gemeenschappelijke ervaring terug en op de vriendschap die hen nu verbindt. Twee grootse verhalen. [Jos Van Damme] Verberg tekst

Beide novelles beschrijven een gedenkwaardige treinreis vanuit Boedapest naar 'het Westen'. Kertész beschrijft een reis die hij in 1991, niet lang na de val van het communisme wilde ondernemen naar Wenen, maar die hij vanwege een teveel aan valuta moest staken. Dit gevoel van uitgeleverd zijn bracht de traumatische ervaring van zijn deportatie naar Auschwitz weer in herinnering. Esterházy werd herinnerd aan dit verhaal van Kertész toen hij zelf met de trein naar Oostenrijk ging en gevraagd werd naar de hoeveelheid geld die hij bij zich had. In dit verhaal verwoordt Esterházy onder andere zijn bewondering voor Kertész; het is dan ook opgedragen aan deze collega en vriend. In het laatste korte verhaal beschrijft Kertész hoe de vriendschap tussen hem en Esterházy tot stand kwam ondanks hun verschil in leeftijd en afkomst. Het verhaal 'Proces-verbaal' verscheen eerder in de verhalenbundel 'De sporenzoeker' met twee andere verhalen van Imre Kertész. Kertész won de Nobelprijs voor literatuur in 2002 en is vanaf dat moment ook in Hongarije een gevierd schrijver, Esterházy behoort al jarenlang tot de (inter)nationale literaire elite. Boekje met harde kaft, aangenaam leesbaar door de royale druk. Verberg tekst